12 năm về trước, khi còn là một nhân viên rất nhỏ bé tại một công ty nghiên cứu thị trường, tôi được gọi đi ăn trưa với anh Trưởng bộ phận dễ thương. Đây là lĩnh vực và công ty tôi rất thích. Thích đến nỗi đã quyết định bỏ luôn tấm bằng Kỹ sư ròng rã học trong bốn năm rưỡi, rồi lại bỏ thêm hai năm nữa học lấy một tấm bằng khác để được phỏng vấn vào làm. Gọi là mời ăn trưa cho trịnh trọng chứ hồi đó cứ nói với nhau thân mật là ‘quick chat’. Anh ấy hỏi tôi ‘Công việc này quan trọng như thế nào trong cuộc sống của em?’. Không chần chừ một giây, tôi trả lời ‘Đây là công việc chiếm 90% thời gian và tâm trí của em.’ Anh ấy im lặng rất lâu rồi nói ‘Anh rất tiếc phải là người thông báo em không được promote trong đợt này như mong đợicủa em’. Tôi đã sang Úc du học 6 tháng sau đó.
Bốn năm sau, vào một buổi chiều tháng 9, tôi và bạn trong team tôi, một bạn management trainee đang nắm giữ vị trí Manager, được gọi ra họp riêng với sếp trực tiếp của tôi – Giám đốc bộ phận ở một công ty đa quốc gia – một người sếp tôi luôn nể phục. Đây là công ty tôi đã khao khát được làm việc từ hồi mới tốt nghiệp ra trường. Mãi đến tám năm sau ngày nhận bằng mới được đặt chân vào nơi làm việc trong mơ. Câu duy nhất đọng lại trong tôi sau buổi nói chuyện hôm ấy là: ‘Từ giờ em hãy cố gắng lead team làm sao mà bạn team em có thể tự chạy các dự án, làm việc với các bộ phận có liên quan mà có ít sự giám sát của em.’ Tôi có cảm giác mọi thứ chao đảo. Những ngày sau đó tôi chuẩn bị CV và lao vào các cuộc phỏng vấn. Hai tháng sau tôi nộp đơn xin nghỉ.
Ba năm sau, khi đang ở đỉnh cao của sự nghiệp, được làm việc ở công ty mà tôi luôn tự hào, sống ở đất nước trong mơ, được sếp vô cùng tin tưởng, được đồng nghiệp quý mến, được nhận lương thưởng mà có cảm giác áy náy là sao mình được nhận nhiều đến thế, thì tôi được tin sếp trực tiếp, người tôi luôn ngưỡng mộ, được luân chuyển sang vị trí mới. Tôi ở lại hơn một năm với những chuỗi ngày của rất nhiều cung bậc cảm xúc: tức tối, giận dữ, căm ghét, phẫn nộ, thất vọng, sợ hãi, chán nản, đau khổ, mất hết hy vọng và bước đến lằn ranh của trầm cảm. Rồi tôi hoàn toàn mất phương hướng. Tôi bắt đầu nghi ngờ năng lực của mình và không chắc lĩnh vực mình đã chọn và làm việc với tất cả trái tim trong mười năm qua có thật sự phù hợp với mình hay không. Điều duy nhất tôi làm lúc ấy là ĐỔ LỖI: Tại sao số phận lại bất công? Tại sao một người luôn làm việc với đầy nhiệt huyết, hết lòng vì công việc lại luôn gặp những trắc trở và bị đối xử không công bằng?
SỰ THẬT là…
Tôi đã rời bỏ công ty đầu tiên mà không hề có một buổi nói chuyện nghiêm túc, thẳng thắn với những người đã ra quyết định không cho tôi lên chức. Lúc ấy tôi nghĩ họ phải có trách nhiệm thấy được những cống hiến của tôi trong công ty. Nhưng sự thật là tôi cũng không chắc mình có những cống hiến gì vượt trội hơn những bạn được lên chức đợt ấy ngoài sự chăm chỉ, cần cù và luôn hết lòng vì công việc.
Ở công ty thứ hai, tôi đã lặng người khi chị sếp nói rằng chị đã lên kế hoạch để tôi lên thay vị trí của chị, coi sóc gần 10 nhân viên với vô số ngành hàng tiêu dùng. Chị chưa kịp nói vì thông tin về vị trí mới của chị chưa được thông báo tại thời điểm ấy. Tôi vẫn quyết định ra đi sau khi được mời vào nói chuyện với cấp cao hơn với lý do: Muốn thử sức ở lĩnh vực marketing ở công ty khác. Sự thật là tôi không chắc mình có thể đảm nhận vị trí của chị. Tôi thấy quá áp lực. Tôi thấy sợ. Ngoài ngọn lửa và sự tận tâm, tôi không biết mình còn điều gì khác.
Ở nơi thứ 3, bên ngoài là sự oán trách, căm ghét, phẫn nộ. Sâu thẳm trong tôi có một sự đồng thuận: Hình như mình chẳng có gì ngoài sự cần cù, chăm chỉ mà những điều cơ bản này ai mà chẳng làm được. Tất cả những thành tích tôi đã gặt hái được nhiều năm qua ở công ty như Chiến sỹ thầm lặng (được tặng ngay trong năm đầu tiên vào công ty), được lên 2 bậc trong 3 năm, được sếp đánh giá cuối năm 4/5, được sếp to nhất ở toàn cầu gửi thư công nhận mới năm trước đó vì những phân tích chiến lược có giá trị, được ghi nhận vì góp phần tung những sản phẩm mới thành công trên toàn thế giới,… tất cả không hề có chút trọng lượng nào trong cơn bão này. Tôi như một cái cây bị những cơn gió quật tơi tả, hăm he bứng lên khỏi mặt đất khi xung quanh mình không còn một trụ chống đỡ nào cả. Những thanh chống đỡ – những thành tích, công nhận – kia chỉ là quá khứ. Trong suốt hơn một năm đó tôi trơ trọi một mình, run rẩy theo từng đợt gió.
Bước ra khỏi cơn bão, tôi học được nhiều bài học, trong đó có 3 bài học đắt giá:
- Khi tôi không có khả năng TỰ CÔNG NHẬN bản thân, những công nhận từ bên ngoài chưa bao giờ là đủ.
- Nếu tôi không biết giá trị thật của mình, tôi phải chấp nhận bất cứ giá nào mà người khác định ra cho tôi*.
- Đổ lỗi không giải quyết được vấn đề, nó chỉ làm tôi yếu đi.
*Bài học thứ 2 này được inspire từ một câu nói của một người bạn nhỏ đáng yêu nhất định giấu tên :). Nguyên văn của bạn ấy: ‘Mình không định vị mình thì người khác sẽ định vị mình‘.