Hiện nay Coaching đã và đang trở nên rất phổ biến. Bạn có thể tìm thấy các Coaches có chứng chỉ hành nghề từ các tổ chức có uy tín hoặc ngay trong công ty, có đôi khi bạn cũng được các sếp trực tiếp coach cho mình. Vậy có bao giờ bạn tự hỏi: Khi nào mình cần được coach và khi nào mình cần được train (đào tạo)?
Thành thật mà nói, mình đã phải mất một khoảng thời gian lên bờ xuống ruộng mới tìm ra câu trả lời nghe rất đơn giản này: Khi ta thiếu kiến thức thì cần được đào tạo; còn khi đã vững kiến thức mà vẫn không thể thực hành thì cần được coach.
Ví dụ như khi bạn chưa biết thiền như thế nào thì sẽ phải mua sách về đọc hoặc đến các lớp học/ các khoá retreat để được hướng dẫn cách ngồi, cách thở cho đúng… Nhưng khi bạn đã biết rõ thiền là phải làm sao, hiểu luôn những lợi ích của nó mà vẫn không tài nào thực hành đều đặn mỗi ngày thì bạn cần được coach.
Training phù hợp cho những bạn có rào cản duy nhất là thiếu kiến thức. Một khi đã hiểu, các bạn sẽ làm và làm rất tốt. Coaching không cung cấp kiến thức. Vì người coach có thể là người hoàn toàn không biết tí gì về lĩnh vực mà bạn đang gặp khó khăn. Nhưng nó là công cụ giúp các bạn vượt qua những rào cản từ bên trong được tạo ra từ quá trình phát triển và trải nghiệm của riêng bạn. Sau khi đã tự mình gỡ bỏ những rào cản ấy, bạn sẽ dễ dàng vận dụng những kiến thức đã học để đi đến mục tiêu.
Quay trở lại ví dụ về thiền. Những ngày đầu mình phải đọc sách, tìm hiểu tài liệu để biết thiền là phải làm sao. Mình hiểu được thiền hữu ích và cần thiết cho công việc như thế nào, bản thân cũng là người khá kỹ luật; tuy nhiên lại không tạo được thói quen thực tập hằng ngày. Tệ hơn nữa là có những hôm ngồi chừng vài phút mà lòng như lửa đốt vì trong não luôn hiện ra rất nhiều việc cần phải làm ngay.
Nhìn sâu vào cảm xúc và những suy nghĩ nội tâm, mình nhận ra rào cản lớn nhất là sự tự hào về hình ảnh mình đã xây dựng trong một khoảng thời gian rất dài và được sếp/ đồng nghiệp trân trọng khi còn làm việc tại các công ty đa quốc gia: ‘Tất bật’, ‘nhanh, gọn, lẹ’, ‘luôn tay luôn chân’. Và hình ảnh đó chắc chắn chẳng thể nào hỗ trợ cho hình ảnh trên con đường mới mà mình mong muốn có được ‘thong dong’, ‘điềm tĩnh’, ‘an yên’. Sau khi nhìn rõ rào cản từ bên trong, mình nhẹ nhàng buông bỏ hình ảnh cũ và chuyên cần thực tập mỗi ngày.
Chắc các bạn cũng biết khá nhiều bạn bè biết chạy bộ/ tập thể dục hoặc chơi thể thao là tốt cho sức khoẻ nhưng vẫn không thể tạo thói quen tốt cho bản thân. Hoặc biết nóng giận là không tốt, biết làm sao để vượt qua những cơn giận dữ nhưng vẫn không thể nào thay đổi ‘thói quen’ cũ. Cái câu: ‘Em biết rất rõ mình cần làm gì, biết phải làm sao mà không làm được’ là câu mình vẫn thường nghe từ những bạn khách hàng yêu quý.
Vậy thì Đào tạo và Coaching, phương pháp nào hiệu quả hơn trong việc tạo ra một sự chuyển biến lớn (transformation) cho mỗi cá nhân? Theo trải nghiệm của mình, mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng.
Training là cách tiếp cận ít tốn chi phí hơn. Công ty chỉ cần mời trainers về dạy một vài buổi học, số lượng học viên có thể lên đến vài chục bạn trong một lớp. Tuy nhiên, sự chuyển biến chỉ có thể xảy ra ở những bạn có rào cản duy nhất cho sự thay đổi là thiếu kiến thức.
Coaching luôn tốn kém hơn Training vì phải cần nhiều thời gian. Mỗi lần lại chỉ coach được một người nhưng chắc chắn sẽ giúp người được coach nhìn thấy những rào cản từ bên trong, từ đó ra quyết định có muốn vượt qua những rào cản đó hay không để có được sự chuyển biến phù hợp và lâu dài cho bản thân.
Hy vọng bài viết này sẽ giúp các bạn/ anh chị Lãnh đạo đội nhóm chọn được cách tiếp cận phù hợp khi ra quyết định đầu tư phát triển nhân viên, hoặc ít nhất là kiểm soát được kỳ vọng của mình khi chọn lựa giữa coaching và training.
#HowOntologicalCoachingCanHelp
Thao Pham
ICF Professional Certified Coach