Nếu bạn gặp tôi vài năm về trước để nói về Thiền hay Sống chánh niệm (live life mindfully) thì chắc chỉ nói được 2 phút là tôi đã biến mất. Không phải tôi ghét mà tôi không có thời gian để nghe những điều mình không thể làm. Tất cả những người bạn của tôi đều biết rằng tôi chẳng cần chút cafein nào mà vẫn có thể lăn xuống giường mỗi sáng trước cả tiếng chuông báo thức. Từ thời khắc đó đến lúc leo lên lại vị trí cũ thì não tôi không ngừng hoạt động, nó lên kế hoạch, tính toán, phân tích dữ liệu, suy nghĩ cách thuyết trình rồi cả thuyết phục và tranh luận với người khác. Sống chậm ư? Chắc chỉ hợp với các nhà sư.
Một cuối tuần nọ não tôi lại đặc nghẹt những suy nghĩ như mọi khi. Nhưng lần này nó vừa nghẹt lại vừa nhức. Bạn cứ tưởng tượng có ai đó nhét thứ gì đó đặc cứng vào não của bạn, lâu lâu lại gõ gõ vài cái. Không thể suy nghĩ được nữa nên tôi tiện tay với cuốn sách có cái bìa trông thật art – một chiếc ghế màu xanh da trời nằm thật bình yên, xa xa là hàng cây và những tòa nhà cao tầng giữa một trời tuyết trắng. Mọi thứ thật tĩnh lặng y như cái tựa của cuốn sách: SILENCE (Thích Nhất Hạnh). Thật tội lỗi, hồi đó tôi vẫn có thói quen đọc sách vì bìa đẹp =)).
Đọc được chừng vài trang thì não tôi bắt đầu thư giãn. Tò mò, tôi đã thử bắt chước lời khuyên trong sách: ngồi yên dựa lưng trên ghế, nhắm mắt trong 15′ và chỉ tập trung vào hơi thở (vẫn còn nhớ là để chuông báo thức hẳn hoi vì sợ ngồi lâu quá tốn thời gian =))). Thật kỳ lạ là chỉ sau 15′ tập trung vào việc hít vào thở ra mà đầu óc tôi nhẹ nhàng hẳn, có cảm giác như ai đó vừa mới nhấc một cục đá tảng ra khỏi người mình.
Trải nghiệm đầu tiên với thiền tình cờ vậy đó nhưng nó làm tôi thật sự tò mò, bắt đầu thử rồi ‘nghiện’. Nhờ chăm chỉ đọc thêm sách (chắc phải cám ơn Learner), tôi hiểu rằng thiền không phải là ngồi 30′ hay vài tiếng mà thiền là sống trong tỉnh thức từ ăn uống, đi đứng, trò chuyện, suy nghĩ… Tôi sẽ không nói về phương pháp, vì tôi chỉ là người học được từ sách, nhưng tôi muốn chia sẻ những lợi ích mà tôi đã cảm nhận được. Nếu các bạn thấy đây là điều mình tìm kiếm bấy lâu nay thì có thể thử, chỉ mất vài phút hít thở mỗi ngày thôi mà. Não không khoẻ thì phổi chắc cũng cám ơn bạn.
- Nghe để hiểu, không phải nghe để trả lời
Đây là habit thứ 5 trong cuốn ‘7 habits of highly effective people’ của của Stephen Covey. Tôi biết câu này, thỉnh thoảng vẫn lôi ra ‘quăng lên bàn’ trong một cuộc debate nào đó. Sau khi học thiền, tôi vỡ lẽ là mình chỉ biết chứ không hiểu.
Thói quen cũ của tôi là suy nghĩ trước tất cả những lập luận với số liệu, chứng cứ đầy đủ. Mọi thứ đã được chuẩn bị chi tiết nằm đợi sẵn trong não, chỉ cần đợi bên kia ngừng ‘nổ súng’ là bắn ra liền. Lần đầu tiên tôi cho phép mình thử cách mới, chỉ tập trung vào hơi thở, dẹp hết tất cả những suy nghĩ của mình và lắng nghe người khác, tôi cảm thấy thật sự … bất an! Tôi thấy mình giống như chơi trò chơi mạo hiểm mà không có dây an toàn, hoặc ra chiến trường mà không mang theo vũ khí. Nhưng rồi thật kỳ lạ, cuộc họp được tôi dự báo là sẽ rất tốn thời gian tranh cãi lại kết thúc rất nhanh vì tôi ‘nghe’ bên kia thật ra có nhiều quan điểm giống mình, chỉ cần thỏa thuận một vài điểm khác biệt nhỏ. Quan trọng hơn cả là không khí buổi họp hoàn toàn dễ chịu, không căng thẳng như những lần trước.
Luyện tập thiền lâu hơn, tôi không chỉ nghe được lời nói mà còn nghe được những gì không được nói ra. Phần không được nói ra đôi khi lại quyết định rất lớn đến nội dung truyền đạt. Đó là cảm xúc và ngôn ngữ cơ thể. Đây không phải là vấn đề tâm linh. Về mặt tâm lý, nếu chúng ta quá bận rộn với những suy nghĩ và cảm xúc của mình, chúng ta không thể nghe người khác được. Khi thật sự tỉnh thức, chúng ta giống như một cốc nước lọc trong lành, có thể hấp thu năng lượng và cảm nhận những thay đổi nhỏ từ người đối diện.
2. Điềm tĩnh
Điềm tĩnh có phải là tính khí trời sinh không? Tôi đã từng tin vào điều đó và một cách bí mật, suy nghĩ vô cùng tự ti về khả năng này của mình. Ngày xưa đã có lần toàn team từ sếp đến lính tôi đã bí mật họp bàn mua cho tặng tôi một chai tinh dầu thơm với lời chúc: hãy calm hơn! Nhận quà mà chỉ số điềm tĩnh đang ở 0 chạy ngay đến âm vô cực =)). Nhưng thiền đã cho tôi khả năng này mà không cần phải ‘dạy dỗ’ não bằng bất cứ lời răn đe nào.
Tại sao thiền lại giúp ta điềm tĩnh? Thiền tạo thói quen hít thở sâu. Khi bạn tức giận, hít thở sâu giúp bạn ‘hạ hỏa’ phần nào. ‘Độ nóng’ giảm giúp bạn không có những phản ứng tức thì để sau này phải hối hận: ví dụ như phải tự dằn vặt bản thân, rồi dắt lính đi ăn vì lỡ la mắng tụi nó ghê quá. Suy nghĩ thấu đáo để không phản ứng lại tức thì bằng những cảm xúc không kềm chế được chính là sự khác biệt của những người được cho là điềm tĩnh.
Thỉnh thoảng tôi vẫn nhận được những tin nhắn: em có cảm giác bạn Anger ngồi trước mặt nhìn em nhưng em không làm gì cả, em chỉ tìm hiểu tại sao bạn ở đây trước khi quyết định hành động. Đó là những chia sẻ làm tôi vui cả ngày vì lại có thêm một bạn cảm nhận được lợi ích này.
3. Wisdom
Đây là trải nghiệm mà các bạn có talent Intellection rất thích. Talent này rất thích suy nghĩ, có thể ngồi một mình suy nghĩ cả tối không đi chơi mà vẫn vui – người ta hay gọi là ‘tự kỹ’ =)). Việc tập trung vào hơi thở trong một khoảng thời gian nhất định giúp não được nghỉ ngơi. Trạng thái thư giãn lại là điều kiện tuyệt vời nhất để talent này nhìn sâu vào những sự việc đã xảy ra để tìm ra insights và wisdom.
Làm sao để biết đó là wisdom? Đó là khi bạn thấy câu hỏi hóc búa làm mình lo lắng mấy hôm nay đã có câu trả lời, rằng giải pháp mình sắp thực hiện sẽ làm mọi chuyện tốt đẹp, hoặc không tốt đẹp thì mình cũng không có gì phải hối tiếc và bạn thấy người bạn nhẹ nhàng thoải mái.
—-
Đây là 3 lợi ích lớn đã giúp tôi thay đổi hoàn toàn cách suy nghĩ về thiền. Nó không làm tôi chậm như tôi đã nghĩ mà thật ra nhanh hơn rất nhiều. Làm đúng trong lần đầu tiên bao giờ cũng nhanh hơn việc làm ngay lập tức rồi phải đi sửa chữa sai lầm. Nhanh mà chậm. Chậm mà nhanh.
Nếu bạn tò mò về cuốn sách đã tình cờ giúp tôi biết đến thiền thì link ở đây nhé: https://www.amazon.com/Silence-Power-Quiet-World-Noise/dp/0062224700
Bản tiếng Việt ở đây: https://tiki.vn/tinh-lang-p908594.html
Nếu bạn muốn học thiền thì thử tìm hiểu ở trang này. Các bạn khách hàng của tôi giới thiệu chứ tôi thật sự chưa trải nghiệm: http://m.ozen.vn/Programs.aspx