Hồi bạn Covid mới đến thăm hành tinh chúng ta, lòng mình bất an ghê lắm. Lướt Youtube thấy bài ‘Ngồi yên nhìn cuộc thịnh suy’ của thầy Minh Niệm là chọn nghe liền. Vài tháng sau, tình cờ nghe một bạn ‘quảng cáo’: ‘Nghe sách nói Đường xưa mây trắng’ đi chị Thảo ơi, hay ghê lắm luôn’ làm mình cũng tò mò. Tò mò bởi vì hơn 10 năm về trước đã được tặng cuốn ấy mà chỉ mới đọc được vài trang là ngủ luôn tới sáng. =))
Nếu các bạn nào chưa biết thì ‘Đường xưa mây trắng’ được viết bởi Thầy Thích Nhất Hạnh, kể chuyện về con đường hành đạo của Đức Phật.
Đúng là sách nói hay thật. Mình nghe vài chương đầu rồi bị nghiện lúc nào không hay. Một tối nọ đang ngồi lim dim nghe đến chương ‘Thản nhiên trước cuộc thịnh suy’ thì giật mình một phát, bụng lẩm bẩm ‘Chắc thầy Minh Niệm học ở đây nè’ xong ngồi cười thích chí và chăm chú nghe có gì lạ không. Chuyện kể đến thời Phật giáo trở nên nổi tiếng được nhiều người quan tâm tu học thì các giáo phái khác đem lòng ganh tị. Họ bày mưu sát hại một nữ thí chủ rồi chôn xác người này gần tu viện làm nhiều người nghi ngờ Giáo đoàn của Phật. Tình hình lúc đó rất rối ren vì Giáo đoàn chẳng có chút chứng cứ nào và niềm tin của dân chúng bị ảnh hưởng nặng nề.
Nghe đến đó mình chợt bần thần. Lần đầu tiên mình nghĩ rằng: Thầy Thích Nhất Hạnh đã sai. Lúc đó làm sao có thể ‘Thản nhiên trước cuộc thịnh suy’ cho được. Phải là ‘Ngồi yên trước cuộc thịnh suy mới đúng’. Đang thích chí vì lần đầu tiên tìm được ‘chỗ sai’ của Thầy thì lại giật mình: Nếu là mình thì đúng là cố gắng lắm cũng chỉ có thể ‘ngồi yên’, nhưng đây là Phật kia mà. Phật chắc chắn có thể ‘thản nhiên’.
Tối đó mình đã bần thần rất lâu. Mặc dù đã học kỹ lý thuyết về việc mỗi người thường đánh giá người khác qua lăng kính của bản thân họ, nhưng đây là lần đầu tiên mình có thể cảm nhận ảnh hưởng của nó rõ rệt đến vậy.
Lần đầu tiên mình ngộ ra rằng mình chẳng bao giờ có thể hiểu rõ người khác đang nghĩ gì, cảm nhận như thế nào. Lần đầu tiên mình cũng ngộ được luôn rằng không ai có thể hiểu và nhìn nhận bản thân mình trọn vẹn như mình hiểu về mình. Mỗi người quen biết mình chỉ hiểu một phần nào đó và điều đó cũng có nghĩa là những đánh giá của họ chưa bao giờ là trọn vẹn và chính xác.
Sự tò mò dẫn dắt mình làm một thử nghiệm nho nhỏ: nhờ những bạn đang theo dõi những bài viết và có quen biết cho mình ba từ mô tả về mình (trả lời nhanh trong 10 giây). Thí nghiệm đã mang đến một tập hợp từ ngữ hoàn toàn không đụng hàng từ ‘đáng tin’, ‘bình yên’, ‘quan tâm’, ‘chân thành’… cho đến cả Cynical (hay nghi ngờ/ bi quan).
Dù là mô tả tiêu cực hay tích cực, mình hiểu tại sao các bạn lại có những đánh giá như thế. Đó là vì các bạn chỉ tương tác với một phần hoạt động trong cuộc sống và công việc hàng ngày của mình. Thậm chí nếu đó là một từ mô tả tiêu cực, mình cũng không còn lo lắng vì mình vẫn đang phát triển và thay đổi mỗi ngày. Đánh giá của bạn chỉ đúng vào một thời điểm bạn đã gặp và tương tác với mình trong quá khứ.
Không ai có thể hiểu và đánh giá ta một cách toàn diện. Thậm chí nếu đó là một đánh giá tiêu cực và chính xác về một khía cạnh nào đó của ta, điều đó cũng chẳng có gì phải lo lắng vì ta luôn thay đổi và không ngừng phát triển mỗi ngày.
Đây là trải nghiệm quý đã giúp mình buông bỏ hoàn toàn nỗi sơ bị đánh giá. Hy vọng chia sẻ này sẽ hữu ích cho những bạn đang bị bạn Sợ này theo đuổi nhé.
Thao Pham
ICF Professional Certified Coach